Hvað á að gera við rafbatterí úr ónýtum bílum?

Við sögðum frá því fyrir nokkrum misserum að Netpartar væri hluti af samnorrænum hópi, , en verkefni hópsins snýst um að bæta ferlið við meðhöndlun rafhlaðna úr rafbílum. Fyrir utan Netparta og Hringrás, taka þátt aðilar frá Stena Recycling í Danmörku og Svíþjóð, Esani frá Grænlandi, IRF og KB frá Færeyjum. Verkefninu er stýrt af rannsóknarmiðstöðinni Stiftelsen Chalmers Industriteknik í Svíþjóð og er verkefnið fjármagnað af Nordic Innovation.

Hópurinn fundaði núna síðast á Íslandi og heimsótti hin ýmsu fyrirtæki í leiðinni; Netparta og Hringrás og bílaumboðin B&L og Heklu til að kynnast mismunandi ferlum og hlutverkum fyrirtækjanna þegar kemur að meðhöndlun rafbattería. Þá kíktu þau í heimsókn til nýsköpunarfyrirtækisins Icewind en þar var þeim sýnt hvernig rafbatteríin gætu nýst við að byggja orkugeymslur fyrir vindtúrbínur. Nú sér fyrir endann á verkefninu, en áætlað er að hópurinn skili af sér niðurstöðum í desember. Ætlunin er að halda áfram í næsta fasa á næstu misserum, en langtímamarkmiðið er að gera alla meðhöndlun rafbattería sem ekki geta lengur þjónustað bíl, örugga og skilvirka. Verkefnið hefur að leiðarljósi að styrkja samvinnu milli Norðurlandaþjóðanna og að miðla kunnáttu á milli þjóðanna, en töluvert liggur á að koma þessu máli í góðan farveg þar sem innflutningur á rafbílum eykst á hverju ári. Ljóst þarf að vera hver beri kostnað af því að taka á móti og geyma rafbatterí og meðhöndlun þess, en mjög dýrt er að senda batterí úr landi og nauðsynlegt að rannsaka hvort hægt sé að vinna með slík batterí heima fyrir í staðinn.

Lagabreytingar um áramótin

Um áramótin taka í gildi hér á landi breytingar á lögum um úrvinnslugjald og lögum um meðhöndlun úrgangs, sem ætlað er að ná utan um meðferð og meðhöndlun á drifrafhlöðum í skráningarskyldum ökutækjum. Þar er gert ráð fyrir ábyrgð framleiðenda og innflytjenda á þessum rafhlöðum við lok lífdaga. Framleiðendaábyrgð felur í sér að framleiðendur bera ábyrgð á þeim kostnaði sem myndast við endurvinnslu eða förgun hlutarins á löglegan og umhverfisvænan hátt að eðlilegum endingartíma liðnum. Jafnframt er framleiðanda og innflytjanda falið að setja upp kerfi til að safna þessum rafhlöðum um allt land og ráðstafa þeim með viðeigandi hætti.  Úrvinnslugjald verður lagt á þessar rafhlöður til að standa undir kostnaði við meðferð og meðhöndlun þeirra við lok lífdaga.

Evrópusambandið mun svo herða reglur um rafhlöður í bílum (e. Battery directive), en áætlað er að ný reglugerð taki gildi árið 2023. Reglugerðin mun hafa ákvæði um samstarf milli rafhlöðuframleiðenda og endurvinnsluaðila, en meðal annars er gert ráð fyrir að auka þurfi endurvinnslu, að auka þurfi notkun endurunnins efnis í framleiðslu nýrra rafhlaðna og tekin verði upp „rafhlöðuvegabréf“ til að tryggja rekjanleika.